Thực hành viết văn bản thuyết minh về một sự vật, hiện tượng trong tự nhiên

THỰC HÀNH VIẾT VĂN BẢN THUYẾT MINH VỀ MỘT SỰ VẬT, HIỆN TƯỢNG TRONG TỰ NHIÊN

1. Chuẩn bị viết

- Với mục đích thông tin về những sự vật, hiện tượng trong tự nhiên, đề tài của bài văn thuyết minh rất đa dạng

- Để triển khai bài viết, cần tập hợp được các thông tin về đề tài đã lựa chọn

- Các thông tin có thể được tìm hiểu và tổng hợp từ việc quan sát đời sống, thu thập được qua sách báo, các phương tiện truyền thông

- Khi quan sát, tập hợp và ghi chép, chú ý những thông tin cụ thể về đặc điểm, diễn biến, ảnh hưởng, tác động,.. của đối tượng để có cơ hội lồng ghép một cách phù hợp các yếu tố miêu tả, tự sự, biểu cảm, nghị luận khi trình bày bài viết

2. Tìm ý, lập dàn ý

a. Tìm ý

Một số câu hỏi có thể được đặt ra để xác định hệ thống ý cho bài viết:

- Sự vật, hiện tượng được đề cập là gì?

- Có thể cung cấp thông tin về sự vật, hiện tượng được thuyết minh theo trình tự nào?

- Việc nhận thức đầy đủ về sự vật, hiện tượng được thuyết minh có ý nghĩa như thế nào đối với mỗi chúng ta?

b. Lập dàn ý

- Mở bài: 

+ Giới thiệu sự vật, hiện tượng trong tự nhiên được thuyết minh

+ Nêu thông tin khái quát về sự vật, hiện tượng đó

- Thân bài:

+ Chọn lọc, sắp xếp và triển khai các ý đã tìm được theo một trình tự hợp lí, tùy thuộc vào định hướng cung cấp thông tin của người viết

+ Cần xác định yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận nào có thể đưa vào vị trí thích hợp để làm tăng hiệu quả biểu đạt và sức hấp dẫn của bài viết

Lưu ý: Việc lồng ghép yếu tố miêu tả, tự sự, biểu cảm, nghị luận đảm bảo tính khách quan của thông tin được đề cập trong bài viết

+ Cần dự kiến cả những phương tiện phi ngôn ngữ có thể sử dụng trong văn bản (hình ảnh, số liệu, sơ đồ,..), giúp cho các nội dung thuyết minh được sinh động, hấp dẫn

- Kết bài: Khái quát ý nghĩa của sự vật, hiện tượng được đề cập; gợi mở những ý tưởng có thể tiếp nối,…

3. Viết

- Triển khai dàn ý thành các đoạn văn, sắp xếp các đoạn văn theo trình tự hợp lí tương ứng với kiểu cấu trúc bài văn thuyết minh mà bản đã lựa chọn và liên kết các đoạn thành bài văn hoàn chỉnh

- Kết hợp yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận một cách phù hợp

- Chú ý sử dụng kết hợp một số bảng biểu, tranh ảnh,… phù hợp với nội dung thông tin

- Sử dụng ngôn ngữ diễn đạt mạch lạc, sáng rõ; tùy vào cách tổ chức thông tin để có cách dùng các từ ngữ liên kết phù hợp

4. Chỉnh sửa, hoàn thiện

- Đọc lại bài viết, đối chiếu với yêu cầu của kiểu bài và dàn ý đã lập để đảm bảo các ý được triển khai đầy đủ và theo trình tự phù hợp

- Xem lại những đoạn, nội dung có yếu tố miêu tả, tự sự, biểu cảm, nghị luận trong bài viết để đảm bảo việc sử dụng các yếu tố đó là phù hợp, có hiệu quả trong việc thể hiện nội dung thông tin của bài viết

- Rà soát để đảm bảo bài viết không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu và tổ chức văn bản