Thực hành viết bài nghị luận xã hội về một tư tưởng đạo lý

Gồm Chuẩn bị, Tìm ý và lập dàn ý, Viết, Kiểm tra và chỉnh sửa

THỰC HÀNH VIẾT BÀI NGHỊ LUẬN XÃ HỘI VỀ MỘT TƯ TƯỞNG ĐẠO LÝ

1. Chuẩn bị

- Tìm hiểu đề bài để biết các thông tin chính trước khi viết (trọng tâm vấn đề, kiểu bài, phạm vi bàn luận,…)

- Tìm các tư liệu liên quan đến đề tài đã xác định (các bài viết, câu chuyện, tranh, ảnh,…)

2. Tìm ý và lập dàn ý

a. Tìm ý

Tìm ý cho bài viết bằng cách đặt và trả lời các câu hỏi

b. Lập dàn ý

- Mở bài: Nêu vấn đề bằng một trong các cách: phản đề, so sánh, đặt câu hỏi,…

- Thân bài: Giải quyết vấn đề

+ Giải thích câu cách ngôn bằng cách đặt câu hỏi: Là gì? Tại sao?

+ Phân tích: Thể hiện như thế nào?

+ Chứng minh: Bằng chứng cụ thể là gì?

+ Bình luận: Có giá trị và tác động như thế nào?

- Kết bài: Tổng hợp vấn đề bằng một trong các cách: tóm lược, phát triển, vận dụng, liên tưởng,…

3. Viết

Viết bài văn gồm ba phần lớn theo dàn ý trên. Trong khi viết, cần chú ý:

- Mở bài: Nêu vấn đề (luận đề)

- Thân bài:

+ Gồm các đoạn văn, nêu các ý lớn (luận điểm) làm sáng tỏ cho luận đề

+ Các luận cứ (a,b,c,…) trong mỗi đoạn làm rõ cho luận điểm

- Kết bài: Tổng hợp các ý đã nêu hoặc mở rộng vấn đề

4. Kiểm tra và chỉnh sửa

- Đọc lại bài văn đã viết, đối chiếu với các yêu cầu đã nêu ở mỗi bước (chuẩn bị, tìm ý và lập dàn ý) để:

+ Kiểm tra về nội dung và hình thức của bài viết

+ Nhận biết các lỗi còn mắc phải và cách chỉnh sửa

+ Tự đánh giá kết quả viết

- Việc kiểm tra, chỉnh sửa cần chú ý những điều sau đây:

Phương diện kiểm tra, đánh giá	Câu hỏi kiểm tra
Nội dung	- Mở bài: Có giới thiệu được khái quát nội dung bài viết không? (Ở bài này là bàn về một lối sống tích cực qua một câu cách ngôn) - Thân bài: + Đã nêu được các nội dung cụ thể làm rõ cho nội dung khái quát đã nêu ở mở bài chưa (Ở bài này là giải thích, phân tích, chứng minh, bình luận câu cách ngôn) + Bài viết đã đủ ý chưa? Các ý có phù hợp với vấn đề nghị luận và luận điểm không? + Nội dung cụ thể: Lí lẽ và bằng chứng có sinh động, đặc sắc, giàu sức thuyết phục không? + Có phát biểu được những suy nghĩ và cảm xúc cá nhân sâu sắc không? - Kết bài: Đã tổng hợp và gợi mở được vấn đề cần bàn luận trong bài chưa? (Ở bài này là ý nghĩa của lối sống tích cực)
Hình thức	- Bài viết có đủ ba phần và nội dung (độ dài) các phần có cân đối không? - Đã kết hợp được các phương thức biểu đạt và các thao tác nghị luận trong khi viết hay chưa? - Bài viết còn mắc những lỗi nào (dùng từ, đặt câu, chính tả,…)?
Tự đánh giá	- Mức độ đáp ứng yêu cầu mà bài viết đã đạt được? - Em thấy hứng thú hoặc khó khăn nhất khi thực hiện phần nào trong tiến trình thực hành viết?