Bài 15: Luyện tập về từ đa nghĩa trang 74 SGK Tiếng Việt lớp 5 tập 1 Kết nối tri thức

Câu 1

Trả lời câu hỏi 1 trang 74 SGK Tiếng Việt 5 Kết nối tri thức

Nêu nghĩa của từ hạt trong mỗi đoạn thơ dưới đây. Từ hạt trong đoạn thơ nào được dùng với nghĩa gốc?

a. Khi đang là hạt

Cầm trong tay mình

Chưa gieo xuống đất

Hạt nằm lặng thinh.

(Trần Hữu Thung)

b. Hạt mưa mải miết trốn tìm

Cây đào trước cửa lim dim mắt cười

Quất gom từng hạt nắng rơi

Làm thành quả - những mặt trời tí hon.

(Đỗ Quang Huỳnh)

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ các đoạn thơ, giải nghĩa từ hạt trong mỗi đoạn và xác định từ được dùng với nghĩa gốc.

Lời giải chi tiết:

a. Hạt: bộ phận nằm trong quả, do noãn cầu của bầu hoa biến thành, nảy mầm thành cây con.

=> Nghĩa gốc

b. Hạt: lượng nhỏ chất lỏng có hình giống như hạt gạo, hạt ngô.

Câu 2

Trả lời câu hỏi 2 trang 74 SGK Tiếng Việt 5 Kết nối tri thức

Trong hai đoạn thơ dưới đây, từ chân được dùng với các nghĩa nào? Các nghĩa đó có gì giống và khác nhau?

a. Cái gậy có một chân,

Biết giúp bà khỏi ngã.

Chiếc com-pa bố vẽ,

Có chân đứng, chân quay.

Cái kiềng đun hằng ngày,

Ba chân xoè trong lửa.

(Vũ Quần Phương)

b. Chân em bước thật êm

Đường sau mưa ẩm ướt

Trên lá non mịn mướt

Những giọt nước trong lành.

(Nguyễn Quỳnh Mai)

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ các đoạn thơ, giải nghĩa từ và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

a. Chân: bộ phận dưới cùng của một số đồ dùng, có tác dụng đỡ cho các bộ phận khác.

b. Chân: bộ phận dưới cùng của cơ thể người hay động vật, dùng để đi, đứng, chạy, nhảy….

=> Giống: đều là bộ phận dưới cùng.

Khác:

- Chân (a): không phải của người hay động vật mà là của một số đồ dùng, có tác dụng đỡ, không thể di chuyển….

- Chân (b): của cơ thể người hay động vật, dùng để đi, đứng, chạy, nhảy….

Câu 3

Trả lời câu hỏi 3 trang 74 SGK Tiếng Việt 5 Kết nối tri thức

Đặt câu dễ phân biệt các nghĩa của mỗi từ sau đây:

- Mũi

+ Nghĩa l: bộ phận nhô lên ở giữa mặt người hoặc động vật có xương sống, dùng để thở và ngửi.

+ Nghĩa 2: bộ phận có đầu nhọn nhô ra phía trước của một số vật.

- Сао

+ Nghĩa 1: có khoảng cách bao nhiêu đó từ đầu này đến đầu kia theo chiều thắng đứng.

+ Nghĩa 2: hơn mức trung bình về số lượng hay chất lượng.

Phương pháp giải:

Em dựa vào nghĩa, đặt câu phù hợp.

Lời giải chi tiết:

- Mũi:

+ Em thở bằng mũi.

+ Mũi thuyền rất nhọn.

- Cao:

+ Mai cao 1m40.

+ Nhiệt độ ngoài trời hôm nay rất cao.